Dobrowolne poddanie się karze i skazanie bez rozprawy

W polskim procesie karnym zasadą jest, że po przeprowadzeniu postępowania przygotowawczego, czyli śledztwa lub dochodzenia, prokurator wnosi do sądu akt oskarżenia, w którym wskazuje osobę oskarżonego, zarzucane mu przestępstwo i wykaz dowodów w sprawie. Po otrzymaniu aktu oskarżenia sąd wyznacza termin rozprawy i przystępuje do przeprowadzenia postępowania dowodowego, a następnie zamyka przewód sądowy, wysłuchuje wniosków prokuratora, oskarżonego i jego obrońcy i wydaje wyrok. Sąd w żaden sposób nie jest związany stanowiskami stron, a karę wymierza według swojego uznania w granicach przewidzianych w kodeksie karnym.

Musisz jednak wiedzieć, że w pewnych okolicznościach możesz mieć wpływ na rodzaj i wymiar orzeczonej wobec Ciebie kary. Zapewne zastanawiasz się, kiedy może to nastąpić.

Otóż możliwość taka pojawia się wówczas, gdy, po pierwsze, popełniony przez Ciebie czyn stanowi występek, a nie zbrodnię (zbrodnią jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 3 lata albo karą surowszą, występkiem zaś czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych albo powyżej 5000 złotych, karą ograniczenia wolności przekraczającą miesiąc albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc). Po drugie – chyba najbardziej oczywiste – musisz przyznać się do winy. Po trzecie, okoliczności popełnienia przestępstwa i Twoja wina nie mogą budzić wątpliwości, a Twoje wyjaśnienia muszą być spójne i logiczne. W końcu, po czwarte, Twoja postawa musi wskazywać, że cele postępowania karnego zostaną osiągnięte.

Jeżeli spełnisz wszystkie powyższe kryteria, masz możliwość podjęcia swego rodzaju negocjacji z prokuratorem, w efekcie których prokurator, zamiast wnieść do sądu akt oskarżenia, może złożyć wniosek o skazanie Cię bez przeprowadzenia rozprawy na wcześniej uzgodnionych z Tobą warunkach.

Pamiętaj jednak, że nie negocjujesz z prokuratorem tego, czy jesteś winny (lub częściowo winny) – jeśli chcesz dobrowolnie poddać się karze, ta okoliczność nie podlega dyskusji. Negocjujesz jedynie karę – czyli jej rodzaj (pozbawienie lub ograniczenie wolności albo grzywna), jej wymiar (okres pozbawienia lub ograniczenia wolności albo wysokość grzywny), ewentualne zawieszenie jej wykonania, zastosowanie wobec Ciebie środków karnych (na przykład zakaz prowadzenia pojazdów), obowiązek naprawienia szkody lub/i zapłaty zadośćuczynienia czy obowiązek pokrycia kosztów postępowania sądowego.

Po złożeniu wniosku przez prokuratora sąd wyznaczy termin posiedzenia (zamiast rozprawy – stąd nazwa „skazanie bez rozprawy”), po przeprowadzeniu którego (i ustaleniu, że spełniasz wszystkie warunki, a pokrzywdzony nie wniósł sprzeciwu) sąd wyda wyrok i wymierzy Ci ustaloną wcześniej karę.

Zapewne zastanawiasz się, czy warto dobrowolnie poddać się karze i czy instytucja ta niesie za sobą jakieś pułapki.

Skazanie bez rozprawy daje możliwość sprawnego i szybkiego zakończenia sprawy bez konieczności prowadzenia długotrwałego, często rozłożonego na kilka terminów rozpraw, procesu. Ponadto jest to sposób na wynegocjowanie stosunkowo korzystnego, a przede wszystkim przewidywalnego wyroku (nierzadko pozwalającego uniknąć osadzenia w zakładzie karnym). Często od mającego zapaść wyroku zależy też to, co stanie się z karą orzeczoną wobec Ciebie w innej sprawie – może się bowiem zdarzyć tak, że skazanie Cię na bezwzględną karę pozbawienia wolności doprowadzi do zarządzenia wykonania wcześniejszej kary pozbawienia wolności z innego postępowania (o czym więcej możesz przeczytać w tym wpisie). Ustalenia z prokuratorem obejmują również wysokość potencjalnej kary grzywny, kosztów sądowych czy zadośćuczynienia lub odszkodowania, a zatem będziesz mógł z wyprzedzeniem rozpocząć gromadzenie funduszy na ich pokrycie.

Z drugiej strony, po skorzystaniu z instytucji skazania bez rozprawy nie będziesz mógł oprzeć ewentualnej apelacji od wyroku na zarzucie błędu w ustaleniach faktycznych lub rażącej niewspółmierności kary. W praktyce oznacza to, że po wydaniu wyroku nie będziesz miał możliwości podnoszenia w apelacji twierdzeń, że sąd błędnie ustalił, co się wydarzyło lub że wymierzona Ci kara jest zbyt surowa.

Jeżeli chciałbyś się dowiedzieć, czy w Twojej sprawie możliwe jest przeprowadzenie skazania bez rozprawy oraz na jakie warunki tego skazania możesz liczyć albo po prostu potrzebujesz obrońcy, zachęcamy do umówienia się na fachową poradę w naszej kancelarii adwokackiej w Jastrzębiu-Zdroju.