Kontakty z dzieckiem – ich uregulowanie, egzekwowanie realizacji i zakazanie

Zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów.

Kontakty obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) oraz bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji i korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość (w tym ze środków komunikacji elektronicznej, takich jak Messenger, WhatsApp, czy Skype).

Musisz wiedzieć, że prawo do kontaktów jest niezależne od przysługującej Ci władzy rodzicielskiej (więcej o władzy rodzicielskiej przeczytasz tutaj). Pozbawienie lub ograniczenie władzy rodzicielskiej nie pozbawia rodzica automatycznie prawa do kontaktów z dzieckiem i może zdarzyć się tak, że nie będzie on miał władzy rodzicielskiej, a jednak będzie miał prawo widywać się ze swoim dzieckiem.

Zasadą jest, że jeżeli dziecko przebywa na stałe u jednego z rodziców, sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez drugiego z nich rodzice określają wspólnie, kierując się dobrem dziecka i biorąc pod uwagę jego rozsądne życzenia. W przypadku braku porozumienia między rodzicami o sposobie utrzymywania kontaktów orzekać będzie sąd opiekuńczy albo sąd rozpoznający sprawę rozwodową rodziców. W praktyce oznacza to, że dopóki będziesz w stanie osiągać kompromis z drugim rodzicem i na bieżąco ustalać sposób kontaktowania się z dzieckiem, to ingerencja sądu nie będzie potrzebna – nawet bowiem w sprawie rozwodowej sąd nie ma obowiązku orzekania o kontaktach i robi to wyłącznie na wniosek stron (inaczej jest w kwestii władzy rodzicielskiej i alimentów – w przypadku małoletnich dzieci są to obowiązkowe elementy wyroku rozwodowego).

Jeżeli zdecydujesz się na sądowe uregulowanie kontaktów, to postaraj się, aby były one ustalone dość szczegółowo, tj. aby w orzeczeniu wskazane zostały konkretne dni tygodnia lub daty (na przykład każdy poniedziałek, każdy weekend, każda druga sobota miesiąca, 24 grudnia każdego roku itd.) oraz godziny (na przykład od godz. 9:00 do godz. 18.00). Nie zapomnij, że rozstrzygnięcie o kontaktach nie musi dotyczyć tylko kontaktów bieżących, ale może uwzględniać również spotkania z dzieckiem w czasie wakacji, ferii, świąt, urodzin dziecka lub rodzica (nie ma przeszkód, aby kontakty przypadające w okresie wakacji ustalić inaczej niż w roku szkolnym). Warto również określić, które z rodziców ma obowiązek odebrania, a następnie odwiezienia dziecka do jego miejsca zamieszkania. Tak precyzyjne uregulowanie kontaktów pozwala uniknąć w przyszłości nieporozumień i ułatwi ich wykonywanie.

Niestety, często – nawet pomimo sądowego uregulowania kontaktów – zdarza się, że rodzic sprawujący bieżącą pieczę nad dzieckiem utrudnia drugiemu rodzicowi realizowanie kontaktów. Zdarza się również i tak, że rodzic uprawniony do kontaktów uchyla się od ich wykonywania i unika spotkań. Zapewne zastanawiasz się, co w takiej sytuacji możesz zrobić.

Może się zdziwisz, ale rozwiązaniem tego typu problemu nie jest wezwanie policji. Obowiązujące przepisy nie przewidują żadnych uprawnień policji na wypadek utrudniania rodzicowi kontaktów z dzieckiem i policjanci nie będą w stanie Ci pomóc.

Na taką okoliczność ustawodawca przewidział możliwość złożenia do sądu opiekuńczego wniosku o zagrożenie osobie nierealizującej orzeczenia o kontaktach nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie na rzecz drugiego rodzica. Jeżeli po wydaniu takiego orzeczenia sytuacja nie ulegnie poprawie, to sąd opiekuńczy nakaże zapłatę należnej kwoty, ustalając jej wysokość stosownie do liczby naruszeń.

W ostateczności – jeżeli ww. postępowanie nie przyniesie żadnego rezultatu i poprawy – to niewłaściwe postępowanie rodzica może być podstawą do wszczęcia postępowania o uregulowanie władzy rodzicielskiej lub zmianę orzeczenia w tym zakresie.

W życiu zdarza się również tak, że z różnych powodów jeden z rodziców nie powinien mieć osobistej styczności z dzieckiem lub kontakty powinny odbywać się w ograniczonym zakresie. W takiej sytuacji drugi rodzic powinien złożyć do sądu opiekuńczego wniosek o wydanie stosownego orzeczenia, w którym to sąd może zupełnie zakazać utrzymywania kontaktów lub ograniczyć je w szczególności poprzez zakaz osobistych spotkań, zakaz zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu, zakaz porozumiewania się na odległość, ograniczenie kontaktów do określonych sposobów porozumiewania się na odległość lub poprzez zezwolenie na spotykanie się z dzieckiem tylko w obecności drugiego z rodziców, opiekuna, kuratora sądowego lub innej osoby wskazanej przez sąd.

Niezależnie od tego, czy jesteś rodzicem starającym się o uregulowanie kontaktów z dzieckiem lub wyegzekwowanie ich realizacji, czy też rodzicem próbującym uzyskać orzeczenie zakazujące takich kontaktów drugiemu rodzicowi, to zachęcamy Cię do umówienia się na fachową poradę w naszej kancelarii adwokackiej w Jastrzębiu-Zdroju, która ma duże doświadczenie w prowadzeniu tego typu spraw.